Ontsyfering van die verstrikkingsraaisel : perspektiewe rakende die rol van die geestesdeskundige tydens die assessering van die mishandelde vrou-sindroom en dwang-beheer aangevoer ter ondersteuning van die verweer van nie-patologiese ontoerekeningsvatbaarheid

摘要

Mishandeling binne die konteks van intieme verhoudings is tans ’n algemene verskynsel.Wanneer die mishandelde party hom- of haar egter tot kriminele optrede wend ten eindete ontsnap uit sodanige verhouding, word die situasie gekompliseerd. Daar is tans ’naantal verwere binne die konteks van die materiële strafreg tot die beskikking van ’n partywat aangekla word, of staan te word, as gevolg van misdadige optrede binne die konteksvan mishandeling binne ’n intieme verhouding. Nie-patologiese ontoerekeningsvatbaar-heid is een sodanige verweer. In hierdie artikel evalueer die outeur die rol van diegeestesdeskundige in die assessering van ’n beskuldigde wat hom of haar beroep op dieverweer van nie-patologiese ontoerekeningsvatbaarheid as gevolg van misdadige optredevoortspruitend uit mishandeling binne ’n intieme verhouding. Die outeur oorweeg diemeriete van laasgenoemde verweer en gevolglik die beskikbaarheid daarvan vir ’nmishandelde party binne die konteks van die omstrede Appèlhofbeslissing in Eadie. Dieouteur kontekstualiseer verder die wesenlike rol van die geestesdeskundige teen dieagtergrond van die mishandelde vrou-sindroom en die meer onlangse verskynsel vandwangbeheer wat aangevoer kan word ter ondersteuning van die verweer van nie-patologiese ontoerekeningsvatbaarheid. Ten slotte bereik die outeur die gevolgtrekkingdat die leerstukke van die mishandelde vrou-sindroom en dwangbeheer slegs deurbehoorlik gekwalifiseerde geestesdeskundiges geassesseer kan word. Verder wordaanbeveel dat sowel die Staat as die beskuldigde in sodanige geval deskundige getuienismoet aanvoer ten einde die meriete van laasgenoemde verweer te evalueer. Die belangrikerol van deskundige getuienis in die geval van verminderde nie-patologiese toerekenings-vatbaarheid vir doeleindes van vonnisoplegging word ook toegelig.